De opgraving van het Huis ter Kleef heeft in de jaren ‘90 vele tienduizenden vondsten opgeleverd. Sommige mooi en opvallend, andere geven hun pracht pas bij nader onderzoek bloot. Op dit moment wordt er onderzoek naar de opgravingen en vondsten van Huis ter Kleef gedaan. Uiteindelijk volgt een publicatie en tentoonstelling. Wij laten nu alvast graag een mooi, spannend of bijzonder voorwerp zien en geven tekst en uitleg.

Klein, fijn en met een verhaal..
De vondst van deze maand is een klein – en een beetje onooglijk – aardewerkscherfje. Ondanks het geringe formaat is de scherf een zeer opvallende verschijning tussen de vele tienduizenden anderen gevonden bij Huis ter Kleef. Veruit het grootste deel daarvan dateert namelijk uit de tijd waarin het kasteel bewoond werd. Dit is grofweg de periode tussen de late 13e eeuw en 1573, het jaar waarin de Spanjaarden het kasteel verwoestten. Déze scherf is echter een stuk ouder…
Tonpot.
Het is namelijk een fragment van de rand van een tonpot gemaakt van ruwwandig aardewerk. Dit type aardewerk heeft zijn naam te danken aan de grove zandkorrels die als magering aan de klei zijn toegevoegd. Dit werd gedaan (al vanaf de Romeinse tijd) om de klei minder slap te maken. De scherf van Kleef is niet zo oud: die kan op basis van de vorm tussen de late 6e eeuw en de vroege 8e eeuw worden gedateerd. We spreken dan over de Merovingische tijd. Deze pot werd gebruikt voor het bewaren en bereiden van voedsel.

In Haarlem maar een handjevol Merovingische vondsten bekend en de bewoningsgeschiedenis in deze periode is dan ook grotendeels in nevelen gehuld. In het onlangs verschenen standaardwerk over de geschiedenis van Haarlem is te lezen dat in Haarlem tot dusver geen enkel spoor van bewoning is aangetroffen uit de periode tussen de Romeinse tijd en de 8e eeuw.
Een scherf maakt nog geen vindplaats.
Deze scherf zal er niet voor zorgen dat dit gat in de Haarlemse geschiedenis wordt ingevuld. De breukvlakken op de scherf zijn zo sterk verweerd, dat het doet vermoeden dat hij door water is meegevoerd. Door overstromingen kan een vindplaats in de westelijk gelegen duinrand zijn geërodeerd, waarna de scherf is afgezet in de kasteelgracht van het Huis ter Kleef. Merovingische bewoningssporen zijn bijvoorbeeld wél bekend uit het duingebied bij Bloemendaal en Santpoort.
Toch moet deze vondst gekoesterd worden. De Haarlemse bodem heeft nog lang niet al zijn geheimen prijsgegeven en toekomstig archeologisch onderzoek zou zomaar sporen van Merovingische bewoning aan het licht kunnen brengen. Dan komt deze onooglijke scherf ineens in een heel ander licht te staan!