De opgraving van het Huis ter Kleef heeft in de jaren ‘90 vele tienduizenden vondsten opgeleverd. Sommige mooi en opvallend, andere geven hun pracht pas bij nader onderzoek bloot. Op dit moment wordt er onderzoek naar de opgravingen en vondsten van Huis ter Kleef gedaan. Uiteindelijk volgt een publicatie en tentoonstelling. Wij laten nu alvast graag een mooi, spannend of bijzonder voorwerp zien en geven tekst en uitleg.
Dit keer staat nog een bijzondere drinkbeker centraal: een fopbeker. Deze beker werd gebruikt bij drinkspelletjes die ook in de middeleeuwen werden gespeeld.
Hoe werkt het?
Aan de binnenkant van de beker zit een holle buis met de opening vlakbij de bodem. De buis loopt helemaal omhoog en langs de rand van de beker, naar een tuitje recht tegenover het oor. De drinker moest flink aan het smalle tuitje zuigen om de drank uit de beker te krijgen. In de hals van de beker zit een opengewerkte versiering, die ervoor zorgde dat op een ‘gewone’ manier drinken onherroepelijk tot een knoeiboel zou leiden.
Vroeg voorbeeld
Uit de 16e eeuw zijn fopbekers in vele soorten en maten bekend. Het exemplaar van het Huis ter Kleef is een vrij zeldzaam en vroeg voorbeeld. De beker is namelijk omstreeks het eind van de 14e eeuw of het begin van de 15e eeuw te dateren. De beker is goed te vergelijken met een bodemvondst uit Utrecht, die qua vorm en versiering vrijwel identiek is.
We weten dat het leenrecht van het kasteel rond het begin van de 15e eeuw overging van Coen Cuser naar de familie Van Kleef. Dus het is goed mogelijk dat een van beide partijen ooit een spelletje met deze fopbeker heeft gespeeld…
Met dank aan Tim Hoogendijk, archeoloog en projectleider van dit onderzoek bij Bureau Archeologie, gemeente Haarlem.